«ΧΡΥΣΟΥΝ ΙΩΒΗΛΑΙΟΝ» Ιερωσύνης (1965-2017) και Αρχιερωσύνης (1970-2017) του αειμνήστου Μητροπολίτου Σταγών και Μετεώρων Κυρού ΣΕΡΑΦΕΙΜ FOTO + VIDEO

 

 

Ἐν πρώτοις εὐχαριστῶ θερμά τόσον τόν Σεβασμιώτατο Ποιμενάρχη Σταγῶν καί Μετεώρων κ.Θεόκλητο, στόν ὁποῖο καί ἀπό τῆς θέσεως αὐτῆς εὔχομαι πολυχρόνια καί κατάκαρπη Ποιμαντορία, ὅσον καί τόν προσφιλέστατο Δήμαρχο Καλαμπάκας κ.Χρῆστο Σινάνη γιά τήν εὐγενική πρόσκλησί τους νά παραστῶ καί συμμετάσχω ὡς ὁμιλητής στήν ἐκδήλωσι παρουσιάσεως τοῦ Τιμητικοῦ Τόμου «ΧΡΥΣΟΥΝ ΙΩΒΗΛΑΙΟΝ» Ἱερωσύνης καί Ἀρχιερωσύνης τοῦ ἀλησμονήτου καί πολυσεβάστου μοι Μητροπολίτου Σταγῶν καί Μετεώρων κυροῦ Σεραφείμ, καί στό ἐτήσιο Μνημόσυνο του.

Τόν συμπατριώτη μου καί παραδελφό στήν Ἱερά Μονή Κορώνης Καρδίτσης ἀοίδιμο Μητροπολίτη Σεραφείμ ἐγνώρισα ἀπό τά ἐφηβικά μου χρόνια στή γενέτειρά μας Καρδίτσα. Ἐκεῖνος Ἱεροκήρυξ καί Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων μέ πλούσια Ἱεροκηρυκτική καί ποιμαντική δρᾶσι, καί παράλληλα Ἡγούμενος Ἱερῶν Μονῶν, καί ἐγώ Ἱεροσπουδαστής τῆς Ριζαρείου Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς.

Συνεργασθήκαμε στή διακονία Ἱερῶν Μοναστηριακῶν Προσκυνημάτων, στίς Ἐκκλησιαστικές Κατασκηνώσεις τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, Ἱεραποστολικές ἐξορμήσεις, Συνάξεις Ἱεροσπουδαστῶν καί σέ ἄλλες ἐκκλησιαστικές δραστηριότητες. Ἦταν ὑποδειγματικός σέ ὅλα καί διοργανωτικός σέ ὅλους τούς τομεῖς.

Περισσότερο ἔζησα ἀπό κοντά τόν ἀείμνηστο Μητροπολίτη Σεραφείμ ὡς ἐμπερίστατο καί ὑπερόριο Ἀρχιερέα ἐπί 17 ὁλόκληρα χρόνια στήν Ἱερά Μητρόπολι Ὕδρας, Σπετσῶν καί Αἰγίνης, ὅπου μετακινήθηκα ὡς Διάκονος τό 1974, μετά τήν ἄδικη καί ἀντικανονική ἐκδίωξι τῶν 12 Μητροπολιτῶν, μεταξύ τῶν ὁποίων ἦταν ὅλοι οἱ Μητροπολῖτες τῆς Θεσσαλίας, πλήν ἑνός.

Ὅλο αὐτό τό 17ετές διάστημα ἐθαύμαζα τήν εἰρηνική, γαλήνια καί ψύχραιμη στάση καί ἀναστροφή τοῦ μακαριστοῦ αὐτοῦ Ἐπισκόπου, ὁ ὁποῖος ἀθόρυβα καί ταπεινά προσέφερε τήν ἀρχιερατική καί πνευματική του διακονία, σηκώνοντας ὑπομονετικά τόν σταυρό τοῦ μαρτυρίου του.

Αὐτός ἦταν ὁ βασικός λόγος, πού πρίν 3 περίπου χρόνια πρότεινα στόν Σεπτό ἀοίδιμο Ποιμενάρχη σας Σεραφείμ νά συμβάλω μέ τήν εὐλογία Του καί μέ τήν σύμπραξι τοῦ Δήμου Καλαμπάκας στή συγκρότησι καλαισθήτου Τιμητικοῦ Τόμου γιά τά 50 χρόνια Ἱερωσύνης καί τά 45 Ἀρχιερωσύνης Του. 

Ἐπέλεξα στόν Τιμητικό Τόμο τό θέμα : «Ὁ Μητροπολίτης Τρίκκης καί Σταγῶν Σεραφείμ ὡς ὑπερόριος Ἀρχιερεύς» διά δύο λόγους: α) διότι ἔζησα ἀπό κοντά τό δρᾶμα, ὄχι τοῦ περί οὗ ὁ λόγος «δεδιωγμένου ἕνεκεν δικαιοσύνης» Σεβ. Μητροπολίτου – διότι ἐκεῖνος ἀντιμετώπισε μέ ὑποδειγματική καί Ἰώβεια νηφαλιότητα, ψυχραιμία καί καρτερία τήν παρατεταμένη 17χρονη ἀδυσώπητη δοκιμασία του-, ἀλλά τοῦ Χριστεπωνύμου Πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας μας καί β) διά τόν λόγον ὅτι κατά τό πολυετές αὐτό διάστημα τῆς ἐξορίας του δοκιμάσθηκε «ὡς χρυσός ἐν χωνευτηρίῳ»   καί ἀναδείχθηκε ἡ ἀκεραιότητα τοῦ χαρακτῆρος του καί ἡ ὁλοκληρωμένη του κατά Θεόν προσωπικότητα, καθόσον δέν ἐλύγισε ἀπό τό βάρος «τῆς θλίψεως τῆς μεγάλης»  .

Κατά τήν παρουσίασι καί ἀνάπτυξι τοῦ ὡς ἄνω θέματος γίνεται ἡ ὑποδιαίρεσις του σέ πέντε (5) κεφάλαια: 

1.Τό νομικό πλαίσιο τῆς διώξεως τοῦ Σεβ. Τρίκκης καί Σταγῶν Σεραφείμ. Δύο ἀντισυνταγματικές καί ἀντικανονικές Συντακτικές Πράξεις.

2.Ἡ «ἀντικανονικότητα» τοῦ Σεβ. Τρίκκης πρόφασις ἐν ἁμαρτίαις.

3.Ἡ ἄνευ κατηγορίας, δίκης καί ἀπολογίας καταδίκη του.

4. Ἐξόριστος καί ὑπερόριος Ἀρχιερεύς ἐπί 17ετία˙ ἡ θεάρεστη διακονία του εἰς τούς τόπους τῆς παροικίας του, καί

5. Ἡ θεοφιλής ἀντιμετώπισις τοῦ ἀπηνοῦς διωγμοῦ του, ἡ δικαίωσις καί ἡ πανηγυρική μερική ἀποκατάστασις του εἰς τήν λαχοῦσαν εἰς αὐτόν Θεόσωστον Ἐπαρχίαν.

Περιληπτικά καί ἐν συντομίᾳ θά παρουσιάσω ἐδῶ τό κάθε κεφάλαιο τοῦ ἀφιερώματός μου.

Μετά τήν πτῶσι τῆς δικτατορίας (α’ φάσις), τήν 25η Νοεμβρίου τοῦ ἔτους 1973 ὁρκίσθηκε, ὡς γνωστόν, νέα Κυβέρνησις.

Ὁ νέος Ὑπουργός Ἐθνικῆς Παιδείας καί Θρησκευμάτων, πλαισιούμενος ὑπό σκληροπυρηνικῆς ὁμάδος Ἀρχιερέων τῆς καλουμένης «Πρεσβυτέρας Ἱεραρχίας», ἐδιχοτόμησε διά τῆς ὑπ’ἀριθμ.3/1974 Συντακτικῆς Πράξεως τήν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀφοῦ δι’αὐτῆς ἐγένετο ἡ ἀντικανονική καί ἀντισυνταγματική διάκρισις τῶν Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτῶν εἰς «κανονικούς» καί «ἀντικανονικούς». Κανονικοί ἐχαρακτηρίσθησαν οἱ πρό τῆς Ἐπαναστάσεως τῆς 21ης Ἀπριλίου 1967 χειροτονηθέντες καί κατασταθέντες Μητροπολῖται, ἐνῶ μετά τῶν ἀντικανονικῶν ἦσαν ἅπαντα τά μέλη τῆς Ἀριστίνδην Συνόδου τοῦ 1967 καί ἅπαντες οἱ ἐκλεγέντες καί χειροτονηθέντες ὑπό τῆς Συνόδου ταύτης. Οἱ «κανονικοί» ἦσαν 32 καί  οἱ «ἀντικανονικοί» 34 τόν ἀριθμόν.

Μετά τόν αὐθαίρετο καί ἀντικανονικό αὐτό διαχωρισμό τῶν Μητροπολιτῶν ὑπό τῆς Δικτατορικῆς Κυβερνήσεως, δώδεκα (12) Σεβ. Μητροπολῖται, ἐν οἷς καί ὁ τιμώμενος Σεβ. Τρίκκης Σεραφείμ, ἀπέστειλαν ἔγγραφη διαμαρτυρία εἰς τόν Πρόεδρο Γκιζίκη, στόν ὁποῖο μεταξύ ἄλλων ἐπεσήμαναν καί τά ἑξῆς: 

«…Τό τραγικόν εἶναι ὅτι τό ἥμισυ τῆς Ἱεραρχίας δέν ἐτέθη ἁπλῶς ὑπό βαρεῖαν κατηγορίαν διά τῶν δηλώσεων τοῦ κ. Ὑπουργοῦ,ἀλλά καί ἐκρίθη ὑπ’αὐτοῦ καί κατεδικάσθη ἀναρμοδίως διά προχειροτάτων ἁπλουστεύσεων. 

…Ἡ ὑπό τοῦ Ὑπουργοῦ τῆς Ἐθνικῆς Παιδείας ἀναπτυχθεῖσα ἀσαφής καί ἄνευ στοιχείων θεωρία περί «ἀντικανονικότητος» προκαλεῖ εἰς τήν συνείδησιν τοῦ λαοῦ δυσφορίαν, σύγχυσιν καί κλονισμόν τοῦ κύρους τῆς Ἐκκλησίας καί Πολιτείας». 

Ἡ Ἀρχιεπισκοπική ἐκλογή ἔγινε, παρ’ὅτι τήν ὕστατη ὥρα εἰκοσιεπτά (27) Σεβ. Μητροπολῖται ἐκ τῶν ἀποκλεισθέντων ἐκ τῆς ἐκλογῆς τοῦ Προκαθημένου ὡς «ἀντικανονικοί» (μεθ’ὧν καί ὁ Σεβ. Τρίκκης Σεραφείμ) ὑπέβαλαν σχετικό ὑπόμνημα, παρακαλοῦντες τούς ἐντός τοῦ Συνοδικοῦ Μεγάρου συνεδριάζοντας Σεβ. Ἀδελφούς νά μή προχωρήσουν ὑπό τοιαύτας συνθήκας εἰς τήν διαδικασίαν ἀναδείξεως νέου Ἀρχιεπισκόπου.

Γενομένης τῆς ἐκλογῆς νέος Προκαθήμενος, ἀνεδείχθη ὡς γνωστόν, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ἰωαννίνων Σεραφείμ.

Εἰς τόν ἐνθρονιστήριο λόγο του (16-1-1974) ὁ Μακαριώτατος ὑπεσχέθη τήν εἰρήνευσι τῆς Ἐκκλησίας, εἰπών μεταξύ ἄλλων καί τά ἑξῆς: 

«…Ἀπό μέρους ἡμῶν καί τῆς περιβαλλούσης ἡμᾶς Ἱεραρχίας  ὑπάρχει καί θά ἐκδηλωθῇ ὁλόθυμος ἡ διάθεσις πρός πλήρη εἰρήνευσιν τῶν διεστώτων καί ἀποκατάστασιν τελείας ἑνότητος εἰς σύμπασαν τήν Ἱεραρχίαν». 

Ὅμως, ἡ ποθεινή καί εὐκταία αὐτή εἰρήνευσις τῆς Ἑλλαδικῆς μας Ἐκκλησίας δέν ἐπρυτάνευσε. Ἐνδεικτικῶς ἀναφέρω ὅτι, ἐνῶ τήν 28ην Μαρτίου 1974 ἀνεγνωρίσθησαν ὡς κανονικοί 20 Μητροπολῖται, ἐν οἷς καί ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Τρίκκης καί Σταγῶν Σεραφείμ, καί 5 Ἐπίσκοποι, καί μετά παρέλευσιν μηνός καί 3 ἀκόμη Μητροπολῖται, ἐν τούτοις τινές ἐξ αὐτῶν μετά πάροδον τριμήνου ἀπεμακρύνθησαν ἐκ τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων των ὡς ἀντικανονικοί. Προηγουμένως,τήν 4η Μαρτίου 1974 ἀπεφασίσθη ἡ ἰσχύς καί ἐφαρμογή τοῦ μεταθετοῦ, τό ὁποῖο ἐπεδίωξαν οἱ τοῦ σκληροῦ πυρῆνος, οἱ ὁποῖοι καί διά τήν ἐπίτευξιν τοῦ ἀντικανονικοῦ σκοποῦ των, ἀπέτρεψαν τήν εἴσοδον εἰς τήν αἴθουσαν τῆς Ι.Σ.Ι. τῶν ἀναγνωρισθέντων ὡς «κανονικῶν» Μητροπολιτῶν καί τελικῶς, διά συνοπτικῆς διαδικασίας, ἄνευ κατηγορίας, δίκης καί ἀπολογίας ἐξωστράκισαν 12 τιμίους Ἀδελφούς ἐκ τῆς χορείας τῆς Σεπτῆς Ἱεραρχίας, συνεπικουρούμενοι καί ἀπό τήν πιό τολμηρή 7η Συντακτική Πρᾶξι τῆς 3ης Ἰουλίου 1974. Καί οὕτω προέκυψε τό ἐκκλησιαστικό ζήτημα, τό ὁποῖον ἐταλάνισε ἐπί δεκαετίες τήν Ἑλλαδική μας Ἐκκλησία.

Μετά τήν παρέλευσιν τοῦ δικτατορικοῦ καθεστῶτος, τό Ἀνώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο ἀπεφάνθη ὡς ἀκολούθως διά τίς Συντακτικές Πράξεις τῆς περιόδου αὐτῆς: «…….Δέον ἐπίσης νά σημειωθῇ ὅτι ἡ αὐτή Κυβέρνησις βαρύνεται καί μέ τήν ἔκδοσιν Συντακτικῶν Πράξεων, δι’ὧν, πέραν τοῦ στραγγαλισμοῦ τῶν ἐλευθεριῶν τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ, κατελύετο ἡ ἔννοια αὐτοῦ τοῦ κράτους δικαίου, ἀφοῦ περιελαμβάνοντο ἐν αὐταῖς διατάξεις, δι’ὧν ἀπηγορεύετο ἡ ἐνώπιον τῶν τακτικῶν δικαστηρίων,εἰδικώτερον δέ διά τῆς ὑπ’ ἀριθμ.3 τῆς 9-1-1974 Συντακτικῆς Πράξεως ἀπηγορεύθη ἡ ἐνώπιον τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας αἴτησις ἀκυρώσεως ἤ προσφυγή καί ἄν ἔτι προβάλλεται λόγος ἀκυρώσεως ἐκφερόμενος εἰς τούς ὑπ’ αὐτῆς ταύτης τῆς Συντακτικῆς Πράξεως ἤ τοῦ κατ’ἐξουσιοδότησιν αὐτῆς ἐκδοθησομένου νομοθετικοῦ διατάγματος τιθεμένους ὅρους καί προϋποθέσεις».  

Τόν ἀστήρικτο καί ἀνιστόρητο χαρακτηρισμό τους ὡς «ἀντικανονικῶν» ἀντέκρουσαν μέ σοβαρότητα, παρρησία καί ἐπιχειρήματα τήν 28ην Ἰανουαρίου 1974 εἴκοσι τρεῖς Μητροπολῖται (ἀπό τούς 34 ἀπεκλεισμένους), ἐν οἷς καί ὁ Σεβ. Τρίκκης Σεραφείμ, μέ σχετικό ὑπόμνημα, ἀπό τό ὁποῖο παραθέτομεν τό ἀκόλουθο ἀπόσπασμα:

«…Εἴμεθα ἠναγκασμένοι, μετά τῆς αὐτῆς νηφαλιότητος ἀλλά καί παρρησίας, ἐλέγχοντες τόν μνησθέντα χαρακτηρισμόν τῆς ἀντικανονικότητος, νά δηλώσωμεν ὅτι οὗτος τυγχάνει κατά πάντα ἀπαράδεκτος. Δέν ἔχομεν δικαίωμα οὐδ’ ἐπί στιγμήν νά ἐπιτρέψωμεν εἰς ἑαυτούς τήν παραδοχήν αὐτοῦ. Ἡ τοιαύτη διάκρισις εἰσάγεται παρ’ ὀργάνου, φορέως νομοθετικῆς ἐξουσίας τῆς Πολιτείας, καί δή κατ’ ἐφαρμογήν κριτηρίου ἐξω-ἐκκλησιαστικοῦ. Ἄνευ οὐσιαστικῆς διερευνήσεως καί ὑπευθύνου κρίσεως χαρακτηρίζονται οἱ πρό τοῦ 1967 ἐκλεγέντες καί χειροτονηθέντες Ἐπίσκοποι ὡς «κανονικοί», ἅπαντες δέ ἀνεξαιρέτως οἱ μετά ταῦτα ὡς «ἀντικανονικοί». Ἐνδεικτικῶς σημειοῦται ὅτι ἀπό τοῦ 1917 μέχρι τοῦ 1967, εἰς περίοδον δηλαδή πεντήκοντα ἐτῶν, συνεκροτήθησαν ἑπτά Ἀριστίνδην Σύνοδοι ἐν τῇ καθ’ ἡμᾶς Ἑλλαδικῇ  Ἐκκλησίᾳ. Καί ἐνῶ διά τήν κανονικότητα ἤ ἀντικανονικότητα τῶν ἕξ οὐδέποτε ἄχρι τοῦ νῦν ἠγέρθη ζήτημα, μόλις ἐν ἔτει 1974 δημιουργεῖται θέμα, προδήλως ἐξ ἄλλων ἀφορμῶν, μόνον διά τήν ἑβδόμην…». 

Κατά τά ὡς ἄνω, λοιπόν, ἡ «ἀντικανονικότης» τοῦ Σεβ. Τρίκκης καί Σταγῶν Σεραφείμ (καί ὅλων τῶν ὑπολοίπων) ἀποτελεῖ ἀναντιρρήτως «πρόφασιν ἐν ἁμαρτίαις»  καί οὐδέν πλέον.

Ἡ ἄνευ κατηγορητηρίου καί κλήσεως εἰς δίκην καί ἀπολογίαν καταδίκη τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Τρίκκης καί Σταγῶν Σεραφείμ, ἀλλά καί τῶν λοιπῶν 11 Μητροπολιτῶν, δέν ἐβασίσθη οὔτε εἰς τούς νόμους ἐκκλησιαστικῶν δικαστηρίων, οὔτε εἰς τό Ἱερόν Εὐαγγέλιον καί τούς Ἱερούς Κανόνας, ἀλλά εἰς τάς δύο Συντακτικάς Πράξεις (3 καί 7/1974) τῆς Δικτατορίας. 

Εὐνόητον εἶναι ὅτι διά τῶν Συντακτικῶν αὐτῶν Πράξεων κατηργήθησαν καί κατελύθησαν ἀπολύτως ἡ ἐκκλησιαστική καί ἡ πολιτική δικαιοσύνη, τό ἀγαθόν τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώπου καί τά ἀνθρώπινα δικαιώματα.

Οἱ δικτατορικῷ νόμῳ ἀπομακρυνθέντες βιαίως τίμιοι τῆς Ἐκκλησίας Ἐπίσκοποι ἐκυκλοφόρησαν διά τήν ἐνημέρωσιν καί τήν στήριξιν τῶν ἀπορφανισθέντων ποιμνίων των ἕνα μικρό φυλλάδιο, τό ὁποῖο περιεῖχε μεταξύ ἄλλων καί τά ἑξῆς: 

«Ἀγαπητοί,

Ἀπομακρυνόμενοι ἀκουσίως ἐκ τῆς Ποίμνης μας αἰσθανόμεθα τήν ἀνάγκην νά σᾶς κάμωμεν κοινωνούς τῶν σκέψεων καί αἰσθημάτων μας, ἐπί τῆς δημιουργηθείσης καταστάσεως.

Ὡς γνωστόν, μέ τήν ἀπροσδοκήτως καί ἐσπευσμένως ληφθεῖσαν ἀπόφασιν τῆς διωρισμένης ὑπό τῆς Γ’ Συντακτικῆς Πράξεως τοῦ 1974 Συνόδου ἐξ Ἱεραρχῶν ἀπηνῶς κατεδιώχθημεν καί ὑπέστημεν τήν ἐσχάτην διά Μητροπολίτας ποινήν. Καί τοῦτο χωρίς νά γίνῃ δίκη. Χωρίς νά διεξαχθοῦν ἔστω καί στοιχειώδεις ἀνακρίσεις πρός ἐξακρίβωσιν τῆς ἀληθείας. Χωρίς νά μᾶς γνωστοποιηθῇ τό κατηγορητήριον καί νά κληθῶμεν εἰς ἀπολογίαν, ὥστε νά δυνηθῶμεν νά ὑπερασπίσωμεν ἑαυτούς, πρᾶγμα τό ὁποῖον ἀποτελεῖ διεθνῶς δικαίωμα παντός ἀνθρώπου. Ἀλλά καί ὅσοι ἐξ ἡμῶν ἐζήτησαν νά ἀπολογηθοῦν, πρός ἀποκάλυψιν τοῦ δικαίου, δέν ἐγένοντο εἰσακουστοί…

Θά σᾶς ἀγαπῶμεν ὡς Πατέρες τά τέκνα των καί ὡς ἀδελφοί τούς ἀδελφούς…

Ἐλπίζομεν, ὅτι ὁ Δικαιοκρίτης Κύριος θά μᾶς ἀξιώσῃ ἐπίσης ἀπό κοινοῦ νά ζήσωμεν τήν χαράν τῆς δικαιώσεως τῆς ἀληθείας καί τῆς ἀποκαταστάσεως τοῦ δικαίου». 

Άντιευαγγελικῶς, λοιπόν, («μή ὁ νόμος ἡμῶν κρίνει τόν ἄνθρωπον, ἐάν μή ἀκούσῃ παρ’ αὐτοῦ πρότερον καί γνῷ τί ποιεῖ;»),  ἀντικανονικῶς («ἀπόντα οὐδείς κατακρίνει»   καί παρανόμως (ἕκαστος πολίτης ἔχει τό «τεκμήριον τῆς ἀθωότητος» μέχρι τῆς ὁριστικῆς καταδίκης του), ἀλλά καί παρά πᾶσαν ἔννοιαν δικαίου καί ἠθικῆς κατεδικάσθη ὁ κανονικός Μητροπολίτης Τρίκκης καί Σταγῶν, (καθώς καί οἱ προαναφερθέντες συνεξόριστοι Μητροπολῖται), μέ τήν βαρυτάτην τῶν ποινῶν τῆς ἐκπτώσεως ἐκ τοῦ Μητροπολιτικοῦ αὐτοῦ Θρόνου, ἀλλά μετά 17ετίαν ὅλην ἐπῆλθε ἡ δικαίωσίς του, τόσον ἐκ τοῦ ΣΤΕ, ὅσον καί ἐκ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Διοικήσεως. 

 

Μετά τήν παντελῶς ἄδικη, ἀντικανονική καί ἀντισυνταγματική καταδίκη του σέ ἔκπτωσι ἐκ τοῦ Μητροπολιτικοῦ Θρόνου Τρίκκης καί Σταγῶν ὡς «ἀντικανονικοῦ», διά συνοπτικῆς διαδικασίας (εἰσήγησις Μακ. Προέδρου εἰς τό σῶμα τῆς Ἀριστίνδην Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Σ.Π. 3/1974 καί καταδικαστική ἀπόφασις τῶν 2/3 ἐκ τῶν παρόντων Συνοδικῶν Ἀρχιερέων), ὁ Σεβασμιώτατος ἅγιος Τρίκκης ἐλειτούργησε εἰς τόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Ἁγίου Νικολάου Τρικάλων τήν Κυριακή 14 Ἰουλίου 1974 διά νά ἀποχαιρετίση τό Χριστεπώνυμο Πλήρωμα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

Σέ ἄκρως συγκινητική ἀτμόσφαιρα ἐτελέσθη ἡ τελευταία Ἀρχιερατική Θεία Λειτουργία τοῦ Κανονικοῦ Ποιμενάρχου Σεβ. Μητροπολίτου Τρίκκης καί Σταγῶν Σεραφείμ, τῇ συμμετοχῇ τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου καί πολυπληθοῦς ἐκκλησιάσματος ἐκ τοῦ φιλοχρίστου Ποιμνίου τῆς Θεοσώστου ταύτης Μητροπόλεως, τό ὁποῖο κατέκλυσε τούς χώρους ἐντός καί ἐκτός τοῦ Ἱεροῦ Καθεδρικοῦ Ναοῦ, συμπαριστάμενον ἐκθύμως καί ἐμπόνως εἰς τόν βιαίως ἐκθρονιζόμενον Ἐπίσκοπον καί Πατέρα του.

Μιμούμενος «τόν Ποιμένα τῶν προβάτων τόν μέγαν»  καί Ἀρχιποίμενα τῆς Ἁγιωτάτης μας Ἐκκλησίας Ἰησοῦν Χριστόν, ὁ ὁποῖος «ἔξω τῆς πύλης ἔπαθε»  , ἀλλά καί τούς Ἁγίους τοῦ Θεοῦ, καί μάλιστα τόν Ἅγιον Νεκτάριον Ἐπίσκοπον Πενταπόλεως, (ὁ ὁποῖος δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι τήν ἴδια ἡμερομηνία, 11 Ἰουλίου - τοῦ ἔτους 1890 -, ἐξεδιώχθη ἀπό τό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας καί τά τελευταῖα 14 ἔτη τῆς ζωῆς του διῆλθε εἰς τό Ἱερό Ἡσυχαστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδος Αἰγίνης), ὁ ἅγιος Τρίκκης ἠκολούθησε τόν δρόμον τῆς ἐξορίας μέ κατεύθυνσιν τήν Μητροπολιτικήν Περιφέρειαν Ὕδρας, Σπετσῶν, Αἰγίνης, Ἑρμιονίδος καί Τροιζηνίας, τῆς ὁποίας Ἔφορος καί Προστάτης τυγχάνει ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ὁ χαριτοβρύτης. Ἐκεῖ τόν ὑπεδέχθη ἡ θερμή ἀγκάλη τοῦ προσφιλεστάτου εἰς αὐτόν ἁγίου Ἀδελφοῦ Μητροπολίτου Ὕδρας, Σπετσῶν καί Αἰγίνης Ἱεροθέου, ἀλλά καί ὁλόκληρος ὁ Ἱερός Κλῆρος, οἱ Μοναστικές Ἀδελφότητες καί ὁ Χριστώνυμος Λαός τῆς Τοπικῆς Ἐκκλησίας τοῦ Ἀργοσαρωνικοῦ. 

Εἰς τήν συνέχεια θά παρακολουθήσωμε τό ὁδοιπορικό καί τήν θεοφιλῆ διακονία εἰς τούς τόπους τῆς παροικίας τοῦ βαναύσως ἐκδιωχθέντος ἐκ τῆς ποίμνης του ἐμπεριστάτου τούτου Ἀρχιερέως.

α) Ἡ παροικία καί διακονία του ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ὕδρας, Σπετσῶν, Αἰγίνης, Ἑρμιονίδος καί Τροιζηνίας.

Πρῶτος σταθμός εἰς τήν φιλόξενη Ἱερά Μητρόπολι Ὑδρας, Σπετσῶν καί Αἰγίνης ἦταν ἡ νῆσος τῶν Σπετσῶν καί μάλιστα οἱ «Καλοί λιμένες», τό φιλόξενο ἀρχοντικό ἐξοχικό σπίτι τοῦ ἀειμνήστου Σπετσιώτη Θεολόγου Ἀλεξάνδρου Βάμβα, μέλους τῆς Ἀδελφότητος Θεολόγων «Η ΖΩΗ». Ἐκεῖ ἐφιλοξενήθη τό ὑπόλοιπο ἐκεῖνο καλοκαῖρι τοῦ διωγμοῦ, ἐφησυχάζων, ἱερουργῶν, κηρύττων τόν Θεῖο Λόγο καί ἀναστρεφόμενος ἐν Κυρίῳ μέ τούς ἐκεῖσε εὐσεβεῖς καί ἁπλοϊκούς νησιῶτες.

Ἀπό τόν φθινόπωρο τοῦ 1974 καί ὅλα τά ἑπόμενα 17 χρόνια τῆς μακράν τοῦ φιλοχρίστου Ποιμνίου παροικίας του τά διῆλθε, διακονῶν ὡς ἁπλοῦς Ἐφημέριος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς, εἰς τό ἱστορικό Μοναστῆρι τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων Ἑρμιόνης. Χριστούγεννα καί ὅλο τό Ἅγιο Δωδεκαήμερο, Μεγάλη Τεσσαρακοστή καί Πάσχα, Δεκαπενταύγουστο καί ἄλλες μεγάλες ἑορτές καί Ἱερές Πανηγύρεις προσέφερε τήν πολύτιμη διακονία του εἰς τό Ἅγιο Θυσιαστήριο, τό Θεῖο Κήρυγμα καί τήν Ἱερά Ἐξομολόγησι, ἀναπαύων πνευματικά καί ἐπιστηρίζων τήν Ἱερά Ἀδελφότητα καί τούς εὐλαβεῖς προσκυνητάς.

Νηφάλιος, γαλήνιος, γλυκύς, προσηνής, εὔχαρις, ἀκούραστος καί ἀκαταπόνητος, εὐδιάθετος καί πρόθυμος πάντοτε εἰς πνευματικήν διακονίαν, πιστός καί ψύχραιμος εἰς ὅσα τοῦ συνέβαιναν κατά τήν μεγάλη του δοκιμασία καί διαλεκτικός πρός ὅλους.

Καί μέ τά ἄλλα Μοναστήρια τῆς περιοχῆς ἐπικοινωνοῦσε ὁ Σεβασμιώτατος καί τίς ἐνορίες τῆς Ἐπαρχίας Ἑρμιονίδος ἐπισκέπτονταν σέ ἑορτές καί Ἱερές Πανηγύρεις.

Καί εἰς τά ἄλλα διαμερίσματα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ὕδρας, Σπετσῶν καί Αἰγίνης μετέβαινε ὁ Σεβασμιώτατος Σεραφείμ ,προσκαλούμενος σέ ἱερές πανηγύρεις στήν Ὕδρα γιά τόν Ἅγιο Κων/νο τόν Ὑδραῖο, στίς Σπέτσες γιά τήν Παναγία Ἁρμάτα καί τούς ἁγίους τρεῖς Σπετσιῶτες Νεομάρτυρες, στήν Αἴγινα γιά τίς πανηγύρεις τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου κλπ.

β) Ἡ παροικία καί ἡ θεοφιλής διακονία του εἰς τήν γενέτειρα του, τό Φανάρι Καρδίτσης.

Ἡ ἱστορική πολίχνη τοῦ Φαναρίου Καρδίτσης, ἡ χειμερινή ἕδρα τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Σεραφείμ, Ἀρχιεπισκόπου Φαναρίου καί Νεοχωρίου, τοῦ θαυματουργοῦ, στά χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας, ἦταν ἡ ἄλλη περισσότερο μόνιμη καί προσφιλής παροικία τοῦ ὑπερορίου Μητροπολίτου, πλησίον τῆς εὐσεβοῦς μητρός του, τῶν οἰκείων καί γνωρίμων του.

Ἱερουργοῦσε τακτικά, προΐστατο τῶν τοπικῶν ἱερῶν πανηγύρεων καί μάλιστα εἰς τήν φθινοπωρινή ἑορτή (τελευταία Κυριακή τοῦ Σεπτεμβρίου) τοῦ Ἁγίου Σεραφείμ, Προστάτου καί Πολιούχου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος καί τοῦ Φαναρίου.

Ἀνεκαίνισε τό Ἱερό Προσκύνημα τοῦ Ἁγίου Σεραφείμ, κατά κυριολεξία, ἐσωτερικά καί ἐξωτερικά, συνεργαζόμενος ἄριστα μέ τό Ἐκκλησιαστικό Συμβούλιο καί τήν Ἐρανική Ἐπιτροπή τοῦ Ἱ.Ναοῦ. Ἁγιογραφήθηκε ὁλόκληρος ὁ Ναός μέ ἄριστες τοιχογραφίες καί ἐξοπλίσθηκε μέ ἐκκλησιαστικά ἔπιπλα.

Καί ὁ ἐξωτερικός χῶρος διαμορφώθηκε μέ πολλή ἐπιμέλεια, καθώς καί ἡ διπλανή αἴθουσα δεξιώσεων καί τό Προσκυνητάρι στόν τόπο τοῦ μαρτυρίου τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Σεραφείμ.

Ἀπετέλεσε ξεχωριστή εὐλογία γιά τήν ἰδιαίτερη πατρίδα του ἡ ἐκεῖσε ἐπί 17ετία διαμονή τοῦ Σεβασμιωτάτου, κατά διαστήματα, διότι ἐβοήθησε πολλαπλῶς τόν τόπο του λειτουργικά, ἱεροκηρυκτικά, πνευματικά (ἐξομολογήσεις) καί ποιμαντικά (ποιμαντικές ἐπισκέψεις καί συνομιλίες) μέ τήν ἐν γένει ἀγαθή καί ἐποικοδομητική ἀναστροφή του.

Μέ ὅσα ἐγράψαμε εἰς τό προηγούμενο, τό τέταρτο κεφάλαιο τῆς μελέτης μου στόν Τιμητικό Τόμο, καταδεικνύεται σαφῶς ἡ ἐνεργητική,ἡ πνευματική κατά Θεόν ἀντιμετώπισις, καί ὄχι ἡ παθητική τοιαύτη, τῆς ἐν καιρῷ ἀπηνοῦς διωγμοῦ δοκιμασίας τοῦ ἐξορισθέντος τούτου σεπτοῦ Ἀρχιθύτου τῆς Ἐκκλησίας μας.Ἐσήκωσε τόν σταυρόν τοῦ μαρτυρίου του μέ ἀλύγιστη πίστι, μέ Ἰώβειο ὑπομονή, μέ ὑποδειγματική καρτερία, μέ ἄκαμπτη τήν ἐλπίδα καί ἐμπιστοσύνη εἰς τόν Κύριο καί Θεό μας. Ὁμοιοπαθής ὤν τοῦ μεγάλου τοῦ 20οῦ αἰῶνος Ἁγίου μας Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως τοῦ Θαυματοβρύτου, ἐπανελάμβανε μετά τοῦ συμπαθεστάτου αὐτοῦ Ἁγίου: «σταυρός ἡ μερίς τοῦ βίου μου» . Τό Ἅγιο Θυσιαστήριο τῆς Ἐκκλησίας καί τό κελλί τῆς ἐξορίας του ἦσαν ὁ πνευματικός του στίβος καί οἱ δύο πνεύμονες τῆς δοκιμαζομένης ἀπό τόν βαθύ πόνο τοῦ ἀποχωρισμοῦ ἀπό τό προσφιλέστατο ποίμνιό του ψυχῆς του.

Ὅμως, παράλληλα μέ τήν θεάρεστη αὐτή καί κατά πάντα ὀρθόδοξη ἀντιμετώπισι τοῦ παρατεταμένου αὐτοῦ «πειρασμοῦ»   προέβαινε, μαζί μέ τούς ὁμοιοπαθεῖς καί συνεξόριστους 11 Ἀρχιερεῖς, σέ κάποιες νόμιμες καί μή συγκρουόμενες μέ τό Κανονικό Δίκαιο τῆς Ἐκκλησίας μας ἐνέργειες.

Ὅπως διαβάζουμε εἰς τό «Ἡμερολόγιο διωγμῶν καί ἐξορίας»   τοῦ μαρτυρικοῦ καί πολυπαθοῦς ἀειμνήστου Μητροπολίτου Ἀττικῆςκαί Μεγαρίδος κυροῦ Νικοδήμου, ἀπό τά πρῶτα χρόνια τῆς ἀπομακρύνσεώς των ἀπό τήν Θεόσωστον Ἐπαρχίαν των ἔγιναν καί προσωπικές καί ὁμαδικές παραστάσεις εἰς τούς ἑκάστοτε Πρωθυπουργούς, Ὑπουργούς Παιδείας καί Θρησκευμάτων καί Δικαιοσύνης, ἤ καί μέσῳ τρίτων προσώπων, ἀλλ’ εἰς μάτην, παρά τίς κατά καιρούς ὑποσχέσεις των περί ἄρσεως τοῦ ἀπαραδέκτου τῆς προσφυγῆς των εἰς τό ΣτΕ. Ὑπό 155 Βουλευτῶν τῆς Κυβερνητικῆς Παρατάξεως ὑπεγράφη τόν Δεκέμβριο τοῦ 1974 πρότασις νόμου, διά τοῦ ὁποίου ἐζητεῖτο νά ἐπιτραπῆ ἡ προσφυγή εἰς τό Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας τῶν 12 ἐκπτώτων Ἀρχιερέων, χωρίς ὅμως τό ἐπιθυμητό εὐνοϊκό ἀποτέλεσμα. 

Ὑπό τήν πίεσιν τοῦ τότε Ὑπουργοῦ καί τοῦ Ὑφυπουργοῦ Παιδείας καί Θρησκευμάτων ἔγινε ἡ παραπομπή τῆς ὑποθέσεως τῶν 12 Μητροπολιτῶν ὑπό τῆς Ἱερᾶς Συνόδου εἰς τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, τήν 16ην Μαρτίου 1976. Δεκαπέντε μῆνες μετά ἀφίχθη ἡ ἀπάντησις τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, μέ τήν δήλωσι ὅτι δέν εἰσῆλθε εἰς τήν οὐσίαν τοῦ θέματος διά νά μή ἐπέμβη εἰς τά ἐσωτερικά τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἐλλάδος, παρ’ ὅτι πέντε ἐκ τῶν δώδεκα καταδικασθέντων ἄνευ κατηγορίας, δίκης καί ἀπολογίας ἀνῆκαν εἰς τάς καλουμένας «Νέας Χώρας» καί ἦσαν ὑπό τήν πνευματικήν ἐξάρτησιν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. 

Μετά ταῦτα τό ἐκκλησιαστικό ζήτημα ἀνεκινεῖτο κατά καιρούς, ὁπότε τόν Νοέμβριο τοῦ 1988 καί μάλιστα τήν 15 Νοεμβρίου, ἡμέρα τῆς ἐν Κυρίῳ κοιμήσεως τοῦ ἀειμνήστου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κυροῦ Ἱερωνύμου τοῦ Α’, ἐδημοσιεύθη μία διάταξις Νόμου, μέ τήν πρωτοβουλία τοῦ τότε Ὑπουργοῦ Προεδρίας, πού παραχωροῦσε διά τούς Δημοσίους ὑπαλλήλους  τῶν ὀργανισμῶν Τοπικῆς Αὐτοδιοικήσεως τήν ἄρσι τοῦ ἀπαραδέκτου τῆς προσφυγῆς εἰς τό ΣΤΕ διά τήν ἀκύρωσι πράξεων γενομένων κατά τήν περίοδο τῆς Δικτατορίας. Καί αὐτή ἡ νομική διάταξις κατεπολεμήθη σφοδρῶς ἀπό τάς ἐναντίας δυνάμεις, ὥσπου τόν Μάρτιο τοῦ 1990 εἰς τήν ὡς ἄνω διάταξιν προσετέθη ἡ φράσις (ὅτι ἀφορᾶ) «τούς ὑπαλλήλους καί ὄργανα διοικήσεως», ὁπότε ἄνοιξε πλέον ὁριστικά ὁ δρόμος διά τό Ἀνώτατο Ἀκυρωτικό Δικαστήριο (τό ΣΤΕ).

Οἱ κατά συρροήν ἀθωωτικές Ἀποφάσεις τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας.

Μετά τήν ἄρσιν τοῦ ἀπαραδέκτου οἱ ἐπιζῶντες ἐκ τῶν 12 ἐκθρονισθέντων Μητροπολιτῶν εὗρον ἀνοικτήν πλέον τήν θύραν πρός τό Ἀνώτατο Ἀκυρωτικό Δικαστήριο τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας.

Στόν Τιμητικό Τόμο καταχωρεῖται κατάλογος ὁλόκληρος τῶν γενομένων ἐκδικάσεων μέ τίς ληφθεῖσες ἀποφάσεις τοῦ ΣΤΕ (13 τόν ἀριθμό).

Οἱ ἐν θέματι ἀποφάσεις τοῦ ΣΤΕ ἀκύρωσαν τίς βάσει τῶν ὑπ’ ἀριθ. 3 καί 7 Συντακτικῶν Πράξεων τοῦ 1974 καταδικαστικές ἀποφάσεις τῆς Ἀριστίνδην Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας καί τά Π.Δ., τά ὁποῖα τίς ἐπεκύρωναν, καί ἀνεβίωσαν τά Β.Δ. καταστάσεως τῶν καταδικασθέντων 12 Μητροπολιτῶν, ἀφοῦ ἐχαρακτήρισαν ὡς μή γενόμενα τά ὅσα συνέβησαν εἰς βάρος των, χωρίς ὅμως νά ἀκυρωθοῦν ἐν ταὐτῷ καί τά Προεδρικά Διατάγματα ἐγκαταστάσεως τῶν διαδεχθέντων αὐτούς εἰς τάς ἕδρας των. Καί τοιουτοτρόπως ἦσαν ἐν ἰσχύϊ δύο Διατάγματα διά τάς περί ὧν ὁ λόγος Ἱεράς Μητροπόλεις.

Κατόπιν τῶν ἐξελίξεων αὐτῶν ὡρίσθησαν διαδοχικά δύο Ἐπιτροπές, προκειμένου νά ἐπιτευχθῆ ἡ προσέγγισις τῶν ἐμπεριστάτων Μητροπολιτῶν καί ἡ ἐπίτευξις συναινετικῆς λύσεως.

Τόν Μαΐο τοῦ 1991 ἐψηφίσθη νομοθετική ρύθμισις διά τήν ἵδρυσιν ἑπτά (7) προσωποπαγῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων. Στίς 10 Σεπτεμβρίου τοῦ ἰδίου ἔτους συνεκλήθη ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἱεραρχίας, ἡ ὁποία διά Πράξεως Αὐτῆς κατέστησε τούς ἐμπεριστάτους Μητροπολίτας Ζακύνθου Ἀπόστολο, Παραμυθίας Παῦλο, Τρίκκης Σεραφείμ καί τόν ἀπό Λαρίσης Δημήτριο, στήν Ἱ. Μητρόπολι Κιλκισίου (τόν πρῶτον), καί στίς προσωποπαγεῖς Ἱ. Μητροπόλεις Ἁγιᾶς καί Συκουρίου, Σταγῶν καί Μετεώρων καί Γουμενίσσης τούς ἄλλους τρεῖς ἀντιστοίχως. 

Ὁ τιμώμενος ἀείμνηστος Ἱεράρχης Σεραφείμ ἐν ὑπακοῇ καί ταπεινώσει καί μεγάλῃ πνευματικῇ χαρᾷ ἀπεδέχθη τήν διά Πράξεως τῆς ΙΣΙ κατάστασιν του εἰς τήν προσωποπαγῆ τότε Ἱεράν Μητρόπολιν Σταγῶν καί Μετεώρων, δοξάζων τόν Πανάγιον Θεόν διά τήν ἀποκατάστασίν του εἰς τήν ἡμίσειαν Θεόσωστον Ἐπαρχίαν του, τήν πάλαι ποτέ διαλάμψασαν Ἐπισκοπήν Σταγῶν, καί τήν ἐπάνοδόν του εἰς τό ἐν τῇ περιφερείᾳ ταύτῃ προσφιλέστατο Ποίμνιό του. Ἀλλά καί σύμπας ὁ Ἱερός Κλῆρος, οἱ Μοναχικές Ἀδελφότητες, οἱ ἄρχοντες καί ὁ Χριστώνυμος Λαός τῆς νέας αὐτῆς Μητροπόλεως ἐδέχθη πανηγυρικῶς τό γεγονός. Τό Σάββατο 19 Ὀκτωβρίου 1991 ὁ λαός τῆς Καλαμπάκας καί τῶν περιχώρων, τοῦ Νομοῦ Τρικάλων καί ἀπό ὅλη τήν Θεσσαλία, καθώς καί ἀπό ἄλλα μέρη τῆς Ἑλληνικῆς μας Πατρίδος, ἐπανηγύρισαν τό λαμπρό γεγονός τῆς ἐνθρονίσεως τοῦ Ποιμενάρχου Σεραφείμ. Ἀρχιερεῖς, Ἀνώτατοι Ἄρχοντες, Βουλευτές, Κληρικοί, Μοναχοί καί πλήθη εὐσεβοῦς λαοῦ συμμετεῖχαν ὁμοθυμαδόν, καί τοιουτοτρόπως ἀπεδείχθη ἐν τοῖς πράγμασι ὅτι ἡ δευτέρα ἐνθρόνισις ἦτο λαμπροτέρα τῆς πρώτης (τοῦ Ἰουνίου τοῦ 1970).

Ἀδελφοί μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπητοί,

Στίς λαμπρές ἀποψινές ἐκδηλώσεις τιμῆς καί ἀγαθῆς μνήμης τοῦ προσφιλεστάτου καί πολυσεβάστου μακαριστοῦ Μητροπολίτου Σταγῶν καί Μετεώρων κυροῦ Σεραφείμ φρονῶ ὅτι δέν θά ἔπρεπε νά ἀπολείψουν καί οἱ πτυχές τῆς μακράν τοῦ ἠγαπημένου ποιμνίου του παρατεταμένης μαρτυρικῆς πορείας του, οἱ ὁποῖες ὄχι μόνο δέν ἐζημίωσαν, ἀλλά πιστεύω ὅτι καταξίωσαν ἔτι περισσότερον καί ἐλάμπρυναν μέ θείαν αἴγλην τήν ἐπί γῆς θεάρεστον καί ἐνάρετον βιοτήν καί πολιτείαν τοῦ μεταστάντος πρός Κύριον πεφιλημένου Ποιμενάρχου Σεραφείμ. Ἄλλωστε, στά νησιά πού διακονῶ οἱ ἁπλοϊκοί νησιῶτες μας λέγουν : «ὁ καλός καπετάνιος στή φουρτούνα φαίνεται».

Εἴη αἰωνία καί ἀγήρως ἡ μνήμη τοῦ μακαρίᾳ τῇ λήξει γενομένου Σεραφείμ Ἀρχιερέως, σεπτοῦ καί πολυφιλήτου Ἀδελφοῦ καί Συλλειτουργοῦ ἡμῶν.-

†ὁ Κυθήρων Σεραφείμ.imkythiron.gr